 |
Tehničke osobine hrasta su opisane u sledećem tekstu:
HRAST KITNJAK (Quercus petraea)
Hrast kitnjak je drvo iz roda hrastova, porodice Fagaceae. Ostali narodni nazivi za hrast kitnjak su i brdnjak, gorun, beljik, črepinjak, graden, ljutik.
Hrast kitnjak dostiže visinu od 40 metara i prsni prečnik od 1 do 3 m. Kora stabla, mnogo je tanja i pliće ispucala nego kod hrasta lužnjaka. Pupoljci su smeđi, goli, čunjasto–zašiljeni. Listovi su od 8 do 12 centimetara dugi, obrnuto jajoliki režnjeviti, sa donje strane slabije dlakavo uz srednji nerv. Peteljka je duga od 1 do 3cm. Plod je žir, kraći i deblji od žira hrasta lužnjaka, jednolično svetlo-žućkaste boje. Ima manje raskošnu krošnju nego hrast lužnjak. Žirevi hrasta kitnjaka rastu u grupama od 2 do 5.
Ne javlja se na vlažnim zemljištima, slabo raste na krečnjačkoj podlozi, acidofilan je. Njegove šume su u velikoj meri iskrčene za potrebe poljoprivrede. Heliofilna je vrsta, otporna na prašinu i zagađenja atmosfere. Njegovo drvo je vrlo kvalitetno. Uzgaja se u šumama do starosti od 120 godina. To mu je optimalna zrelost. Fiziološka zrelost je i do 1000 godina.
Hrast kitnjak raste na brežuljkastim i brdskim terenima, srednje i južne Evrope, kao i zapadne Azije. Rasprostranjen je u zapadnoj, srednjoj, a delimično i istočnoj Evropi. Granica areala na severu je do 60°. Istočna granica je linija od južne Švedske, kroz Poljsku i Ukrajinu do Crnog Mora, južna granica ide severnom Grčkom i Španijom, a zapadna kontinentalnim delom Francuske pa sve do Irske na severozapadu.
Kora debla je svetlo-siva, dosta debela, duboko uzdužno i plitko poprečno ispucana. Prosečno učešće kore iznosi oko 19,3%, a njena gustina je oko 425 kg/m3.
Drvo hrasta je jedričavo, beljika je žućkasto-bele boje, uska, srčevina je žućkasto-smeđa. Drvo hrasta je fino, sjajno, katkada nepravilne teksture, sa pojavom iskričavosti i ustalasanosti vlakanaca. Prstenovi prirasta markantni, traheje prstenasto-porozno raspoređene, drvne trake su vrlo krupne.
Gustina hrastovine iznosi: u apsolutno suvom stanju – 650, u prosušenom – 690, a u sirovom stanju vlažnosti do 1150 kg/m3. Poroznost hrastovog drveta iznosi oko 57%. Linearna utezanja hrastovine iznose: aksijalno 0,4%, radijalno od 3,5 do 4,7%, i tangencijalno od 7,7 do 10,0%. Ukupno zapreminsko utezanje hrastovine iznosi od 12,2 do 15,0%. Specifično zapreminsko utezanje hrastovine po 1% higroskopne vlažnosti iznosi oko 0,45%.
Hrastovina se, uglavnom, mašinski dobro obrađuje. Optimalna brzina kretanja lalata pri sečenju i ljuštenju je oko 33 m/s. Drvo hrasta drži eksere i zavrtnje. Uglavnom se dobro suši, mada zbog pojave kolapsa i pukotina zahteva lagano sušenje. Hrastovina se uglavnom dobro lepi, mada je moguća pojava fleka na lepljenim površinama. Dobro se bajcuje, lakira i boji. Prilikom obrade može doći do pojave korozije alata kojim se vrši obrada hrastovog drveta.
Hrastovina je vrlo cenjeno tehničko drvo i ima vrlo široku primenu. Upotrebljava se za proizvodnju železničkih pragova, gradnju brodova, u građevinarstvu, stolarstvu, u industriji nameštaja, zatim za proizvodnju furnira i parketa, za rudničko drvo, zatim kao taninsko drvo, za proizvodnju drvene buradi, kao ogrevno drvo i drvo za pougljivanje.
